15 Μαΐ 2013

Μεταβιβαστικά Αντικείμενα

brefos
Τα βρέφη μεταξύ 4 και 12 μηνών συνδέονται συχνά με συγκεκριμένα αντικείμενα…
Ο όρος Μεταβιβαστικό αντικείμενο, εισήχθη το 1951 από τον ψυχαναλυτή Donald Winnicott. Το μεταβιβαστικό αντικείμενο μπορεί να είναι οποιοδήποτε αντικείμενο, συνήθως κάποιο μπουλουκάκι ή ακόμα κομμάτι από κουβέρτα, με το οποίο το βρέφος συνδέεται ψυχικά και συναισθηματικά.
Όπως φέρει και το όνομα, το αντικείμενο αυτό θεωρείται σημαντικό για την μετάβαση του παιδιού από την πρώιμη ναρκισσιστική σχέση με την μητέρα σε μια πιο ώριμη σχέση όπου η μητέρα μπορεί πλέον να γίνει αντιληπτή ως ξεχωριστό άτομο.

Στην μακρόχρονη εμπειρία του με βρέφη ο Winnicott παρατήρησε ότι τα βρέφη μεταξύ 4 και 12 μηνών συνδέονται συχνά με συγκεκριμένα αντικείμενα. Ένα αρκουδάκι, για παράδειγμα, θα αποκτήσει τόση σημασία για το παιδί που θα του είναι απαραίτητο – συχνά χωρίς αυτό το βρέφος δεν μπορεί να κοιμηθεί. Την μία στιγμή το αντικείμενο θα μεταχειρίζεται με στοργή και φροντίδα, και σε κάποια άλλη στιγμή με οργή και κακομεταχείριση.

Η ουσία όμως είναι ότι για το βρέφος το αντικείμενο αυτό είναι σημαντικά ψυχικά επενδυμένο και απαραίτητο και θα πρέπει να φέρει και τον αντίστοιχο σεβασμό των γονιών. Οποιαδήποτε στέρηση του αντικειμένου θα είναι τραυματική. Συνήθως οι γονείς αντιλαμβάνονται την αξία του αντικειμένου για το παιδί τους και φροντίζουν να έχουν το αντικείμενο μαζί τους όπου κι αν πάνε με το παιδί. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι το μεταβιβαστικό αντικείμενο που θα πλυθεί, θα χάσει την συναισθηματική του αξία και καλό θα ήταν οι γονείς να το αποφύγουν.

Για να καταλάβουμε καλύτερα την καταγωγή του μεταβιβαστικού αντικειμένου πρέπει να πάμε ακόμα πιο πίσω από τον τέταρτο μήνα ζωής που λέει ο Winnicott. Πιο πριν το βρέφος μέσα στην παντοδυναμία του αποκτά το στήθος και τις ικανοποιήσεις που προσφέρει, ενεργώντας μέσα από την ηθική της «αρχής της ηδονής» (pleasure principle). Όμως με την σταδιακή εισαγωγή της «αρχής της πραγματικότητας» το βρέφος θα βιώσει αναπόφευκτες ματαιώσεις και απογοητεύσεις. Είναι ακριβώς σε αυτό το σημείο, όπως αναφέρει ο Winnicott, που θα εμφανισθεί το μεταβιβαστικό αντικείμενο. Κάπου μεταξύ εσωτερικού υποκειμενικού κόσμου και εξωτερικής πραγματικότητας, το μεταβιβαστικό αντικείμενο έρχεται να επουλώσει πληγές και να κάνει την μεταβίβαση πιο υποφερτή.

Κάτω από την ιδιότητα μερικού υποκατάστατου της μητέρας το μεταβιβαστικό αντικείμενο θα χρησιμοποιηθεί σαν άμυνα ενάντια στο άγχος αποχωρισμού (separation anxiety), καθώς θα φέρει στο παιδί ανακούφιση σε αναπόφευκτες αποχωρίσεις, συνήθως της μητέρας. Επίσης ο Winnicott σημειώνει ότι το αντικείμενο προσφέρει στο παιδί την δυνατότητα για παιχνίδι και φαντασίωση, στοιχεία σημαντικά για την ψυχική του υγεία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου